Verbindend gezag

Het gedachtegoed nieuwe autoriteit en geweldloos verzet is ontwikkeld door Haim Omer (universiteit Tel Aviv) en naar Nederland gebracht door Eliane Wiebenga (klinisch psycholoog en systeemtherapeut) van het Lorentzhuis, centrum voor systeemtherapie. Zij hanteert de term Verbindend Gezag i.p.v. nieuwe autoriteit.

Verbindend gezag is gebaseerd op de overtuiging dat we geen controle hebben over het gedrag van de ander en dat we een kind niet kunnen dwingen tot ander gedrag. We kunnen wel actief stelling nemen tegen onacceptabel gedrag waarmee we de boodschap afgeven: dit moet anders én we geven jou niet op!

Verbindend gezag heeft twee kanten: onvoorwaardelijk investeren in de relatie met een kind en Geweldloos Verzet (niet te verwarren met geweldloze communicatie) wanneer gedrag echt onacceptabel is (uit kiind.nl 05-11-16). Verbindend gezag is gericht op het herstel van de relatie, vanuit enerzijds nabijheid en anderzijds verzet (wanneer sprake is van gedrag dat de ontwikkeling van een kind schaadt.) Voor De Vlieger betekent dit bijvoorbeeld het niet accepteren dat kinderen stelselmatig anderen manipuleren, stelselmatig de grenzen van regels opzoeken, elkaar slaan, schoppen en treiteren. We zoeken de verbinding door onvoorwaardelijk te investeren in de relatie. Door er te zijn voor de leerling en door daarbij horende gebaren…Waar het om gaat is dat we van onze kant in het contact blijven investeren zonder iets terug te verwachten. Dit betekent in de dagelijkse praktijk bijvoorbeeld het organiseren van kindgesprekken en het geven van gemeende complimentjes. We leggen ons niet neer bij (ernstige) gedragsproblemen en het vraagt dus om grote vastberadenheid. Bij Verbindend Gezag geef je niet toe aan het gedrag, maar je laat je ook niet verleiden tot een woordenstrijd of nog erger steeds strenger straffen en schreeuwen.

Verbindend Gezag maakt gebruik van een uitgesteld reactie. Het tegenovergestelde van lik op stuk. Je smeedt het ijzer als het koud is: je maakt voor jezelf eerst een plan, je weegt af wat er werkelijk toe doet en hoe je het aanpakt. Dat werkt beter van vanuit je eerste emotie te reageren. De methode Verbindend Gezag biedt hier verschillende interventies voor. Het gedachtegoed gaat uit van strikt geweldloze, eenzijdige acties. Die zijn niet vrijblijvend. We spreken de verwachting uit dat het kind een oplossing bedenkt. Er wordt steun van mensen (collega’s, ouders enz.) ingezet. Wij gaan ervan uit dat we gezag moeten ‘verdienen’, door onze nabijheid en vasthoudendheid. We kunnen kinderen niet dwingen zich te onderwerpen aan gezag. Wij zijn ervan overtuigd dat kinderen zich vrijwillig onderwerpen aan gezag, wanneer zij zich gevoelsmatig kunnen vinden in gestelde regels en afspraken. Als een kind zich gehoord en gezien voelt, dan is hij/ zij meer geneigd om naar jou te willen luisteren. Bij gedrag dat veel voorkomt en absoluut schadelijk is voor de ontwikkeling zetten we Geweldloos Verzet in. We doen een aankondiging (dat kan ook in een hele schoolklas zijn) waarmee we duidelijk verwachtingen uitspreken. Wanneer het in de aankondiging genoemde gedrag zich toch weer voordoet, maken we waar wat we hebben aangekondigd. Support is cruciaal, van ouders en teamleden!

KiVa

Wanneer het grensoverstijgende gedrag over pesten gaat, gebruiken wij de KiVa- methode. Het Finse antipestprogramma is gebaseerd op jarenlang wetenschappelijk onderzoek. Een van de kernpunten van KiVa is dat pesten als een groepsverschijnsel wordt gezien. KiVa focus niet alleen op de pesters en de slachtoffers, maar gaat ervan uit dat de hele groep een rol speelt bij het pesten. Kinderen pesten bijvoorbeeld om hun populariteit in de groep te vergroten. Als de hele groep het pesten afkeurt en optreedt tegen het pesten, dan zullen de pesters sneller stoppen met pesten. Het beïnvloeden van de groep is daarom erg belangrijk voor het succesvol tegengaan van pesten en dat is wat Kiva doet. De methode bestaat uit meer dan 10 thema’s, een computerspel voor kinderen, training voor het team en monitoring. Als pesten zich toch voordoet, is er een specifieke aanpak (steungroep aanpak en/ of herstelaanpak) met een stappenplan om het op te lossen.

Zowel bij Verbindend Gezag als Kiva geldt: we nemen actief stelling tegen gedrag dat de ontwikkeling van een kind schaadt en dat vraagt om systematische en voortdurende inspanning van ons als team.